Phì đại tuyến tiền liệt: Nguyên nhân, triệu chứng, điều trị
Đánh giá bài viết ngay
Phì đại tuyến tiền liệt hay u xơ tuyến tiền liệt là bệnh lý thường xảy ra ở nam giới trên 50 tuổi. Đây là căn bệnh lành tính không gây nguy hiểm tính mạng nhưng nếu không điều trị bệnh sớm có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm. Bạn cần nắm rõ nguyên nhân và triệu chứng của bệnh để có những cách điều trị tốt nhất.
Tuyến tiền liệt là gì?
Tuyến tiền liệt là một tuyến sinh dục của nam giới. Bộ phận này có chức năng tiết ra một chất dịch được hòa với tinh dịch để giúp tinh trùng có thể sống trong môi trường acid của âm đạo, bảo vệ tinh dịch khỏi những tác nhân gây bệnh, tinh dịch hoạt động dễ dàng hơn.
Vị trí của tuyến tiền liệt
Tuyến tiền liệt nằm ở vị trí phía dưới bàng quang ngay sát cổ bàng quang và sau xương mu, bọc lấy quanh niệu đạo nối với cổ bàng quang.
Khối lượng trung bình của tuyến tiền liệt ở người bình thường là khoảng 15 – 20g.
Phì đại tuyến tiền liệt là gì?
Phì đại tuyến tiền liệt hay u xơ tuyến tiền liệt là một bệnh lý lành tính thường gặp ở nam giới.
Hình ảnh phì đại tuyến tiền liệt
Kích thước phì đại tuyến tiền liệt
Kích thước tuyến tiền liệt ở người mới sinh là khoảng bằng hạt đậu Hà Lan.
Kích thước tuyến tiền liệt ở người 20 tuổi là khoảng 15 – 20g.
Ở độ tưởi từ 30 – 50 tuổi, kích thước tuyến tiền liệt sẽ duy trì ổn định là 20g.
Kích thước tuyến tiền liệt bắt đầu phì đại ra và phát triển không ổn định khi sáng độ tuổi 50. Kích thước phình to ở mỗi người là khác nhau, thông thường sẽ tăng lên 30 – 80g hoặc thậm chí là 100 – 200g.
Nguyên nhân phì đại tuyến tiền liệt
Bệnh phì đại tiền liệt tuyến có thể xảy ra do một số nguyên nhân sau đây:
Do nội tiết tố sinh dục nam testosterone bị rối loạn
Do uống ít nước, ăn nhiều chất béo
Sử dụng nhiều chất kích thích (thuốc lá, cà phê,rượu, bia…)
Do sống trong môi trường ô nhiễm thường xuyên
Do những bệnh đường tiết niệu (viêm bàng quang), đái tháo đường
Do có tiền sử gia đình có người bị phì đại tuyến tiền liệt thì có nguy cơ dễ mắc bệnh
Do thường xuyên bị stress
Triệu chứng phì đại tuyến tiền liệt
Những triệu chứng của bệnh u xơ tuyến tiền liệt
Bệnh u phì đại tuyến tiền liệt thường có những dấu hiệu và triệu chứng nhận biệt như:
Đi tiểu khó: Người bệnh có cảm giác buồn đi tiểu nhưng phải một lúc mới có thể tiểu được, cảm giác tiểu không có lực và dòng nước tiểu nhỏ.
Đi tiểu són: Người bệnh thường bị đi tiểu són không kiểm soát được vào ban đêm khi ngủ, một số trường hợp cũng xảy ra ở ban ngày.
Đi tiểu ngắt quãng: Bệnh có thể gây hình thành sỏi trong bàng quang khiến việc đi tiểu bị ngắt quãng. Triệu chứng này sẽ nghiêm trọng hơn khi trời lạnh, sử dụng thuốc chống Cholinergic và thuốc thần kinh hoặc uống rượu bia thường xuyên.
Đi tiểu nhiều lần: Người bệnh thường xuyên đi tiểu, số lần đi tiểu trong ngày có thể tăng lên gấp nhiều lần so với bình thường.
Phì đại tiền liệt tuyến có nguy hiểm không?
Đây là một bệnh lý không gây nguy hiểm trực tiếp đến tính mang của người bệnh. Tuy nhiên, nếu không được điều trị sớm và có tắc nghẽn đường tiểu nhiều có thể gây ra một số biến chứng nguy hiểm như:
Hình thành sỏi bàng quang
Nhiễm trùng tiết niệu tái đi tái lại nhiều lần
Bí tiểu mạn tính dẫn đến ứ nước thận
Suy giảm chức năng thận và có thể dẫn đến suy thận, xuất tinh sớm
Chẩn đoán phì đại tuyến tiền liệt
Khám chẩn đoán phì đại tuyến tiền liệt
Ngoài cách chẩn đoán bệnh dựa trên những triệu chứng ở trên. Người bệnh nên dựa vào thăm khám tuyến tiền liệt qua đường trực tràng và phương tiện cận lâm sàng để chẩn đoán chính xác nhất.
Những phương pháp tiện cận lâm sàng sử dụng để chẩn đoán bệnh gồm:
Siêu âm tổng quát bụng: Đo khối lượng và kích thước tuyến tiền liệt nếu lớn hơn 25g thì được chẩn đoán là mắc bệnh phì đại tuyến tiền liệt.
Xét nghiệm định lượng PSA: Phương pháp này giúp phân biệt giữa phì đại tuyến tiền liệt và ung thư tuyến tiền liệt( PSA tăng > 10ng/ml khả năng ung thư cao).
Điều trị phì đại tuyến tiền liệt
Tùy thuộc vào kích thước phì đại, thể trạng người bệnh, triệu chứng lâm sàng sẽ có những cách điều trị phì đại tuyến tiền liệt cụ thể.
Phì đại tuyến tiền liệt uống thuốc gì?
Những loại thuốc tây y điều trị phì đại tuyến tiền liệt
Nếu kích thước của tuyến tiền liệt chưa quá to thì người bệnh có thể điều trị nội khoa bằng thuốc để giảm các triệu chứng lâm sàng như:
Thuốc ức chế thụ thể alpha-adrenergic: Alfuzosin( Xatral), terazosin(Hytrin)
Thuốc ức chế men 5-alpha-reductase: Proscar, dutasteride
Mổ phì đại tuyến tiền liệt
Phẫu thuật nội soi tuyến tiền liệt
Nếu phương pháp điều trị bằng thuốc không có hiệu quả hoặc biến chứng ung thư thì người bệnh cần phải mổ phì đại tuyến tiền liệt ngay. Hiện nay có nhiều phương pháp phẫu thuật khác nhau nhưng phổ biến là phẫu thuật cắt đốt nội soi và mổ bóc u xơ qua đường bụng.
Mổ bằng dao lưỡng cực Bipolar
Đối tượng chỉ định:
Người có kích thước tuyến tiền liệt từ 25 – 250 gram
Người bị phì đại tuyến tiền liệt kèm theo sỏi bàng quang
Người bệnh có lượng nước tiểu tồn dư trong bàng quang lớn hơn 100ml
Người có triệu chứng tiểu rắt cấp tính đi kèm suy thận, xét nghiệm máu creatinin tăng cao
Có những rối loạn tiểu tiện (tiểu đêm, tiểu rắt, són tiểu)
Ưu điểm:
Ít chảy máu, ít đau
Thời gian nằm viện ngắn (50% bệnh nhân được xuất viện ngay trong ngày, 40% có thể ở lưu viện 1- 2 ngày)
Không phải đặt ống dẫn lưu bàng quang sau điều trị
Quy trình mổ:
Uống kháng sinh dự phòng cho người bệnh trước và sau phẫu thuật
Làm các thăm dò chức năng cần thiết như đo niệu dòng đồ, xét nghiệm nuôi cấy nước tiểu, xét nghiệm máu PSA, siêu âm hệ tiết niệu
Chuẩn bị hồ sơ phẫu thuật, khám tiền mê
Bệnh nhân được gây mê trong quá trình phẫu thuật và thời gian mổ thường kéo dài 1h
Mổ nội soi bốc hơi bóc u
Đối tượng chỉ định:
Người bệnh có biến chứng nguy hiểm
Người bị bí đái hoàn toàn, kể cả sau rút ống thông niệu đạo
Người bị đái ra máu
Túi thừa bàng quang, sỏi bàng quang do u phì đại tuyến tiền liệt
Nhiễm khuẩn niệu tái diễn
Suy thận (nên điều trị hết suy thận trước khi cắt nội soi)
Ưu điểm:
Không có vết mổ
Hậu phẫu nhẹ nhàng do ít đau, vận động trở lại nhanh
Thời gian nằm viện ngắn, người bệnh sớm đi tiểu tự nhiên được
Sử dụng dung dịch nước muối đẳng trương làm dịch rửa nên loại bỏ được nguy cơ xảy ra hội chứng nội soi
Không có dòng điện chạy qua cơ thể nên giảm nguy cơ bỏng điện, xơ cổ bàng quang hoặc hẹp niệu đạo sau phẫu thuật
Giảm ngày lưu thông tiểu và ngày nằm viện ngắn
Quy trình mổ: Bệnh nhân đến khám trước mổ -> khám, xét nghiệm-> có chỉ định phẫu thuật và đủ điều kiện phẫu thuật -> nhập viện khoa ngoại -> chuẩn bị phẫu thuật -> phẫu thuật -> theo dõi và chăm sóc sau mổ -> đủ điều kiện xuất viện -> xuất viện.
Mổ nội soi bốc hơi bằng laser
Đối tượng chỉ định:
Người bị bí đái hoàn toàn, kể cả sau rút ống thông niệu đạo
Bị bí đái không hoàn toàn có nước tiểu tồn dư
Đái máu tái diễn do u phì đại tuyến tiền liệt
Túi thừa bàng quang, sỏi bàng quang do u phì đại tuyến tiền liệt
Nhiễm khuẩn niệu tái diễn
U phì đại tuyến tiền liệt làm ảnh hưởng tới sức khỏe
Ưu điểm:
Ít xâm lấn, đi theo đường tự nhiên
Bằng nhiệt năng gây đông vón, bốc hơi của Laser
Quá trình mổ cầm máu tốt hơn, ít bị chảy máu, hồi phục nhanh
Giảm các nguy cơ hẹp cổ bàng quang, rối loạn cơ thắt sau mổ
Bệnh nhân có thể rút thông tiểu sau 1 ngày, ra viện ngày sau 2-3 ngày
Quy trình mổ: Bệnh nhân đến khám trước mổ -> khám, xét nghiệm-> có chỉ định phẫu thuật và đủ điều kiện phẫu thuật -> nhập viện khoa ngoại -> chuẩn bị phẫu thuật -> phẫu thuật -> theo dõi và chăm sóc sau mổ -> đủ điều kiện xuất viện -> xuất viện.
Cách phòng ngừa phì đại tuyến tiền liệt
Chế độ ăn uống lành mạnh uống nhiều nước
Hạn chế ăn các thực phẩm nhiều chất béo và hạn chế sử dụng các chất kích thích
Sử dụng nhiều các thực phẩm có chất chống oxy hóa như các loại rau họ cải
Ăn các thực phẩm giàu omega 3 như cá hồi, cá mòi
Tránh căng thẳng kéo dài, luyện tập các phương pháp như yoga dưỡng sinh nhằm giảm căng thẳng
Điều trị triệt để các bệnh viêm đường tiết niệu
