Điều trị và dự phòng bệnh sởi
Sởi là bệnh nhiễm siêu vi qua đường hô hấp, gặp chủ yếu ở trẻ em, với những đặc điểm như sốt, ho, sổ mũi, mắt đỏ và phát ban đỏ dạng dát sẩn. Các biến chứng thường thấy ở bệnh nhân sởi là tiêu chảy, viêm phổi, viêm tai giữa, viêm não sớm do siêu vi xâm nhập trực tiếp gây tổn thương nhu mô não hoặc viêm não muộn do cơ chế miễn dịch làm hủy myelin, loét giác mạc. Có bệnh nhân sau khi mắc sởi 8 – 10 năm thì bị viêm toàn bộ não xơ hóa tăng dần gây thoái triển hành vi trí tuệ dần dẫn đến tử vong. Biến chứng của bệnh ở người lớn mắc bệnh sởi thường nặng hơn so với ở trẻ em.
⇒ Bệnh sởi
⇒ Biểu hiện và biến chứng của bệnh sởi
Cần phải cho trẻ tới ngay các cơ sở y tế để điều trị kịp thời ngay khi có dấu hiệu của bệnh
Chính vì vậy, cần phải cho trẻ đến ngay các cơ sở y tế để điều trị kịp thời khi có dấu hiệu bệnh. Bên cạnh đó, cần áp dụng các biện pháp phòng bệnh như cho trẻ tiêm phòng sởi, chú ý cách ly với trẻ bị bệnh.
Nội dung bài viêt
CÁCH ĐIỀU TRỊ BỆNH SỞI Ở TRẺ EMCÓ THỂ PHÒNG NGỪA HIỆU QUẢ BỆNH SỞINHỮNG ĐIỂM KHÁC NHAU TRONG TIÊM NGỪA SỞI THEO LỊCH TIÊM CHỦNG ÂU – MỸ, LỊCH TIÊM CHỦNG QUỐC GIA VÀ LỊCH TIÊM CHỦNG DỊCH VỤ Ở VIỆT NAM?
CÁCH ĐIỀU TRỊ BỆNH SỞI Ở TRẺ EM
Dù không có thuốc điều trị đặc hiệu cho siêu vi sởi nhưng xử trí đúng có vai trò rất quan trọng để giảm biến chứng và tử vong. Tổ chức Y tế Thế giới khuyến cáo: ở những cộng đồng có nguy cơ cao thiếu vitamin A hoặc tỷ lệ tử vong do sởi cao (>1%) nên dùng vitamin A liều cao cho mọi trẻ mắc sởi từ 6 tháng tuổi đến 2 tuổi. Trong thực tế, điều trị vitamin A đã làm giảm hẳn biến chứng và tử vong ở trẻ mắc bệnh sởi. Kháng sinh cần thiết khi điều trị bội nhiễm ở phổi, ruột và tai giữa. Trái với quan niệm sai lầm trong dân gian là “kiêng ăn, kiêng gió, kiêng nước” khi có phát ban, trẻ bệnh sởi cần ăn nhiều chất giàu dinh dưỡng (thịt, cá, trứng, sữa, dầu, mỡ) để phòng suy dinh dưỡng, nằm nơi thoáng mát và tắm rửa sạch sẽ để hạn chế nhiễm trùng da.
Cần phải cho trẻ ăn đầy đủ chất dinh dưỡng để phòng suy dinh dưỡng
Nguy cơ lây nhiễm sởi xảy ra rất cao trong thời gian 5 ngày trước khi phát ban và 4 ngày sau khi phát ban. Vì vậy, tối thiểu cần cách ly trẻ trong những thời điểm này.
CÓ THỂ PHÒNG NGỪA HIỆU QUẢ BỆNH SỞI
Siêu vi sởi được cấy từ thập niên 1940 và được phân lập lần đầu tiên năm 1954 từ một trẻ 11 tuổi ở Mỹ tên Edmonston. Sử dụng chủng này, Hillerman bào chế thành công vắc xin sởi năm 1963 và tiêm chủng cho cộng đồng lần đầu tiên ở Mỹ. Vắc-xin ngừa sởi là siêu vi sởi sống giảm độc lực, đơn thuần hoặc kết hợp với các siêu vi sống khác là quai bị và rubella (MMR: Measles-Mumps-Rubella).
Từ 1974, Tổ chức Y tế Thế giới đã triển khai chương trình Tiêm chủng mở rộng kể cả vắc-xin sởi cho mọi quốc gia, có hiệu quả tốt làm giảm số lượng người mắc bệnh. Về mặt kỹ thuật, bệnh sởi có thể được tiệt trừ hẳn giống như bệnh đậu mùa trước đây, tuy nhiên cần phải có tỷ lệ chủng ngừa và miễn dịch cực cao trong cộng đồng.
Tiêm phòng là cách hiệu quả nhất phòng ngừa sởi
Chương trình Tiêm chủng mở rộng quốc gia (TCMRQG) ở Việt Nam, đạt tỷ lệ > 95% ở tất cả các quận huyện, qui định tiêm 2 mũi vắc-xin sởi cho trẻ lúc 9 tháng tuổi và 18 tháng tuổi. Tuy nhiên, chỉ có khoảng 85% trẻ tiêm chủng có được miễn dịch với bệnh sởi. Gần đây xảy ra một số tai biến trong tiêm chủng khiến không ít phụ huynh lo lắng và ngưng không đưa trẻ đi tiêm chủng đầy đủ theo chương trình. Vì vậy, số trẻ không có miễn dịch bảo vệ ngày càng cao gây ra lỗ hổng miễn dịch cộng đồng ngày càng lớn.
NHỮNG ĐIỂM KHÁC NHAU TRONG TIÊM NGỪA SỞI THEO LỊCH TIÊM CHỦNG ÂU – MỸ, LỊCH TIÊM CHỦNG QUỐC GIA VÀ LỊCH TIÊM CHỦNG DỊCH VỤ Ở VIỆT NAM?
Ở các nước phát triển như Âu – Mỹ, nguy cơ mắc sởi trong cộng đồng thấp. Vắc-xin sởi được kết hợp với các vắc-xin quai bị và rubella (vắc-xin vắc xin MMR), được tiêm lần đầu lúc 12 – 15 tháng và tiêm nhắc lại lúc 4 – 6 tuổi. Vắc-xin sởi có khả năng tạo miễn dịch suốt đời, tiêm chủng lần thứ hai nhằm làm giảm tỷ lệ thất bại với vắc xin tiêm lần đầu được ước lượng khoảng < 5%. Ở các nước đang phát triển như Việt Nam, nguy cơ mắc sởi trong cộng đồng cao. Trẻ có nguy cơ mắc sởi sớm từ 9 tháng tuổi vì đa số kháng thể của mẹ truyền cho con giảm dần xuống dưới mức bảo vệ lúc 9 tháng. Chương trình TCMRQG Việt Nam đề nghị tiêm vắc xin sởi lần đầu lúc trẻ 9 tháng tuổi và tiêm lần thứ hai lúc 18 tháng tuổi. Ưu điểm của tiêm sớm là phòng được bệnh sớm cho trẻ, nhưng nhược điểm là có khoảng 10 – 20% trẻ lúc đó vẫn còn đủ kháng thể (các globulin miễn dịch kháng sởi từ mẹ truyền cho bé qua nhau thai) làm cho mũi vắc-xin tiêm không hiệu quả. Việt Nam hiện đang có kế hoạch tiêm vắc xin kết hợp sởi – rubella cho 23 triệu trẻ từ 9 tháng tuổi đến 14 tuổi trong toàn quốc năm 2014. Hiện nay, vắc-xin sởi trong chương trình TCMRQG là vắc-xin sởi đơn thuần. Vắc-xin sởi tại các dịch vụ y tế tư nhân là vắc-xin kết hợp 3 trong 1 như Priorix, MMR. Đa số phòng khám dịch vụ áp dụng lịch tiêm chủng của Mỹ, có thể thích hợp cho trẻ trong những cộng đồng có nguy cơ lây nhiễm thấp. Khi trẻ sống ở cộng đồng có nguy cơ lây nhiễm cao, nên tiêm chủng theo chương trình TCMRQG của nước ta. TS BS Bùi Quang Vinh Chuyên khoa Nhi – Bệnh viện Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh Trích Tạp chí “Sống khỏe” số 02 – Bệnh viện Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh ⇒ Một số bệnh da thường gặp ở trẻ em ⇒ Tổng quan bệnh chân tay miệng
